EEG – czyli elektroencefalografia?
Badanie elektroencefalograficzne (EEG) stanowi szczególnie przydatne narzędzie
diagnostyczne, które służy do wykrywania szeregu patologii w obrębie ośrodkowego układu nerwowego. Aby lepiej zrozumieć, co to jest badanie EEG i na czym polega elektroencefalografia, należy sobie uświadomić, że układ nerwowy generuje różne zakresy fal elektromagnetycznych. Urządzeniem, które umożliwia ich rejestrowanie i późniejsze badanie fal mózgowych jest elektroencefalograf.
Powyższe badanie polega na odpowiednim umieszczeniu na powierzchni skóry głowy
pacjenta elektrod (przeważnie 19) i rejestrowaniu zmian potencjału elektrycznego skóry, spowodowanych aktywnością komórek nerwowych budujących korę mózgu. Omówione niewielkie zmiany potencjału elektrycznego są następnie wzmocnione w komputerze, który stanowi ważną część elektroencefalografu i przedstawiane na ekranie w postaci charakterystycznych linii – elektroencefalogramu.
Tą drogą powstaje nieinwazyjny zapis czynności elektrycznej kory mózgu. Jest on po odpowiedniej interpretacji przez specjalistę bardzo pomocnym narzędziem w rozpoznaniu wielu wymienionych zaburzeń neurologicznych. EEG wykonuje się zarówno u dorosłych, jak i u dzieci.
Badanie EEG jest nadal rozwijane i doskonalone przez wielu badaczy i specjalistów, niewątpliwie przyczyniając się do lepszego zrozumienia funkcjonowania ludzkiego mózgu.
EEG – jakie są wskazania do badania?
Badanie EEG bywa zlecane, a następnie przeprowadzane w bardzo licznych sytuacjach. Szczególnie sprawdza się ono wtedy, gdy istnieje uzasadnione podejrzenie nieprawidłowej czynności ośrodkowego układu nerwowego. Najczęstszym wskazaniem do wykonania elektroencefalografii jest diagnostyka padaczki, uciążliwych problemów ze snem oraz oceny stanu pacjentów po urazach czaszkowo–mózgowych.
Reasumując, wskazaniami do badania EEG są głównie:
- padaczka – epilepsja,
- zaburzenia snu,
- zaburzenia świadomości (zarówno ilościowe jak i jakościowe)
- podejrzenie choroby zapalnej (SSPE, encefalopatia Hashimoto)
- częste bóle głowy,
- choroby neurodegeneracyjne,
- zespoły otępienne,
- podejrzenie choroby Jacoba- Creutzfeldta,
- nawracające omdlenia,
- stwierdzenie śmierci mózgu,
- zatrucia neurotoksynami.
EEG – jak się przygotować do badania?
Aby uzyskać jak najbardziej wiarygodne wyniki badania EEG, należy się do niego odpowiednio przygotować.
Już na 48 godzin przed jego planowanym wykonaniem badania EEG, z uwagi, że w podczas badania elektroencefalograficznego dokonuje się analizy fal elektromagnetycznych, stanowiących rezultat aktywności bioelektrycznej mózgu, należy odstawić wszelkie substancje mogące na tę aktywność wpływać, np. kofeinę i alkohol. Niektóre leki także mogą wpływać na wynik badania, więc odstawienie niektórych preparatów może okazać się konieczne – szczególnie doraźnie przyjmowanych leków uspokajających. Nie należy odstawiać leków przyjmowanych przewlekle. Jednak trzeba przed badaniem nazwy przyjętych leków przekazać wykonującemu badanie. Najwygodniej jest je wcześniej odnotować sobie na kartce.
Na badanie EEG powinno się przyjść wypoczętym i po przespanej nocy (chyba że wcześniej będzie inne zalecenie lekarza). Ważne jest, żeby w dniu badania zjeść lekkostrawny posiłek, który zapewni dobre funkcjonowanie mózgu. Dzień przed badaniem, gdyż w jego trakcie będą we włosach umieszczane elektrody, należy włosy umyć. Obowiązkowo trzeba też pamiętać, by przed badaniem nie nakładać na włosy żelu czy lakieru, gdyż może to negatywnie wpłynąć na zarejestrowanie sygnału elektrycznego ze skóry głowy przez elektrody.
Badanie EEG – przebieg.
Badanie EEG przeprowadza się przeważnie w pozycji leżącej, a niekiedy siedzącej. Na głowie pacjenta może być umieszczany specjalny czepek, do którego przymocowanych jest zazwyczaj 19 elektrod (po 8 usytuowanych nad prawą i lewą półkulą oraz 3 znajdujących się w linii pośrodkowej).
Rozmieszczenie to wygląda następująco:
- siedem elektrod zostaje umieszczonych nad korą płatów czołowych,
- trzy elektrody sytuowane są na granicy płatów ciemieniowych i czołowych,
- trzy elektrody zakładane są nad płatami ciemieniowymi,
- cztery elektrody nad płatami skroniowymi,
- dwie elektrody umiejscowione są nad płatami potylicznymi.
Pomiędzy skórą głowy a elektrodami nakłada się specjalny żel, który zmniejsza zakłócenia (szumy) i pozwala na lepsze przekazywanie sygnału elektrycznego.
W pierwszej fazie badania rejestrowana jest spoczynkowa aktywność bioelektryczną mózgu. W tym czasie pacjent ma zamknięte oczy i stara się wyciszyć. Następnie pacjent naprzemiennie otwiera i zamyka oczy co powoduje zwiększenie aktywności mózgu. W dalszej kolejności, na polecenie osoby prowadzącej badanie wykonuje się próbę hiperwentylacyjną i fotostymulację.
W obecnych standardach konieczne jest umieszczenie elektrody rejestrującej czynność serca (EKG). Zdarza się bowiem, że choroba serca powoduje zmiany czynności mózgu.
Całe badanie jest bezbolesne i trwa około 45 minut. Jest to standardowe badanie elektroencefalograficzne. W niektórych przypadkach ma jednak zastosowanie badanie dłuższe, niekiedy nawet 24 godzinne, a zapisy EEG zwierające rejestrację zachowania pacjenta przekazywane są za pośrednictwem kamery.
EEG – interpretacja wyników
Wyniki badania EEG głowy przedstawione na elektroencefalogramie zawsze muszą zostać zinterpretowane przez specjalistę. Interpretacja wyników EEG przez neurologa opiera się na analizie częstotliwości oraz amplitudy zapisu fal mózgowych.
Ze względu na częstotliwość, wyróżnia się fale mózgowe: alfa, beta, gamma, delta oraz theta.
Nieprawidłowy wynik badania EEG, to występowanie różnorodnych zaburzeń rytmu lub okresowego jego zanikania. O nieprawidłowościach w wyniku badania mogą również świadczyć pojawiające się fale delta i theta oraz elementy złożone i iglice.
Wynik badania EEG powinien być interpretowany nie tylko na podstawie samego zapisu, ale i zachowania pacjenta i jego stanu w danym momencie. Podczas interpretacji badania trzeba też wziąć pod uwagę wszystkie możliwe czynniki, które mogły spowodować zmiany w aktywności bioelektrycznej mózgu.
