Szczegóły - Oftalmoskopia

Jedną z form rozpoznania neurologicznego jest badanie dna oka. Tylna część wnętrza oka badana jest najczęściej za pomocą wziernika ocznego (oftalmoskopu). Przy użyciu tego narzędzia do oka pacjenta wpuszczany jest przez źrenicę snop światła. Przechodzi on przez soczewkę, następnie ciało szkliste i oświetla dno oka. Obraz dna oka pozwala ocenić stan siatkówki, naczyń krwionośnych i tarczy nerwu wzrokowego.
Oprócz możliwości diagnostyki schorzeń oka, oftalmoskopia pomaga rozpoznać choroby ogólnoustrojowe, takie jak: miażdżyca, cukrzyca i nadciśnienie tętnicze, które często mają związek z chorobami o podłożu neurologicznym.
Oftalmoskopia nie musi być poprzedzona żadnymi dodatkowymi przygotowaniami. To badanie bezbolesne i nieuciążliwe. Dzięki swej prostocie umożliwia ona odpowiednio wcześnie wychwycenie ewentualnych nieprawidłowości i wczesne podjęcie właściwego leczenia. A to może uchronić przed poważnymi konsekwencjami, w tym przed ślepotą.
W pracowni Centrum Chorób Nerwowych "SALUS", badania wykonywane są aparatem nowej generacji - panoramiczny PANOPTIC 3,5V - produkowanym przez firmę Welch Allyn. Zastosowany w urządzeniu system optyczny Axial PointSource, pozwala na przeprowadzenie badania bez przykrego zabiegu rozszerzania źrenicy (czyli tzw. mydriazy).
Szczególnie cenną wydaje się możliwość fotografowania w trakcie badania stwierdzonych zmian i przekazywanie ich w formie wydrukowanego zdjęcia pacjentowi (funduskamera). Czas wykonania badania jest niewielki - to zaledwie kilka minut.
Badanie przynosi wiele korzyści zarówno pacjentowi jaki lekarzowi neurologowi. Zdjęcia są automatycznie archiwizowane na dysku komputera, przy czym istnieje możliwość zachowania szczegółowych materiałów w historii choroby pacjenta. Otrzymane zdjęcia można ponadto przesłać pacjentowi drogą elektroniczną.
Oftalmoskopię powinny regularnie wykonywać osoby ze schorzeniami ogólnymi, jak: nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, choroby krwi oraz osoby używające niektóre leki w terapii chorób neurologicznych i nowotworowych. Eksperci rekomendują, by badanie dna oka było standardem w diagnostyce u osób powyżej 50-tego roku życia. Badanie powinno być wykonywane co roku.
W zakresie neurologii, badanie dna oka jest szczególnie pomocne w różnicowaniu bólów głowy. Pozwala ono w wielu przypadkach wykluczyć zjawisko wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego, które objawia się obrzękiem tarczy nerwu wzrokowego.

W Polsce najpopularniejszą wciąż metodą badania dna oka jest oftalmoskopia bezpośrednia zwana też wziernikowaniem bezpośrednim. Lekarz, trzymając wziernik przed własnym okiem, zbliża go do twarzy pacjenta i świeci mu bezpośrednio do oka, prosząc go jednocześnie o spoglądanie w różnych kierunkach. W ten sposób specjalista jest w stanie zbadać określone miejsce na dnie oka.
Po badaniu dna oka u niektórych osób mogą wystąpić łagodne zaburzenia widzenia (bezpośrednie świecenie do oczu jasnym światłem, może powodować przejściowe nieostre widzenie). Także zastosowane w czasie badania krople rozszerzające źrenicę (jeśli były użyte) utrudniają przez pewien czas ostre widzenie.

Regularne badania oczu mają zasadnicze znaczenie dla diagnostyki wielu chorób:
- dzięki regularnym badaniom dna oka można rozpoznać większość schorzeń oka, zwłaszcza jego siatkówki (np. choroby plamki), błony naczyniowej (zapalenie, nowotwory), nerwu wzrokowego (zapalenie, jaskra) i ciałka szklistego (wylew krwi, zmętnienia);
- obraz dna oka pozwala między innymi na ocenę i stan zaawansowania niektórych schorzeń typowo neurologicznych, a także towarzyszących im niekiedy chorób ogólnoustrojowych: nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, miażdżyca;
- dno oka to jedyne miejsce, gdzie w nieinwazyjny sposób można obejrzeć drobne naczynia krwionośne i ocenić ich stan.